Nadmierne łzawienie – jak sobie z nim radzić?

Uporczywe łzawienie oczu bywa uciążliwą dolegliwością, która utrudnia codzienne funkcjonowanie – pracę przy komputerze, czytanie, prowadzenie auta. Wyjaśniamy jakie są przyczyny dolegliwości i jak sobie z nimi radzić.

W tym artykule przedstawiamy:

• Funkcję łez.

• Wpływ podrażnień rogówki na nadmierne łzawienie.

• Wpływ źle rosnącej rzęsy na nadmierne łzawienie.

• Wpływ podwiniętej powieki na nadmierne łzawienie.

• Wpływ zespołu suchego oka na nadmierne łzawienie.

• Wpływ niedrożnego przewodu nosowo-łzowego na nadmierne łzawienie.

• Wpływ alergii na nadmierne łzawienie.

• Wpływ problemów z tarczycą na wydzielanie łez.

Jaką funkcję pełnią łzy?

Łzy składają się w głównej mierze z warstwy wodnej produkowanej przez gruczoł łzowy, który znajduje się na krawędziach górnych powiek. We łzach znajduje się jednak wiele substancji dodatkowych, które mają zapewnić odpowiednie nawilżenie gałki ocznej – lipidy zapobiegające nadmiernemu odparowaniu łez, substancje bakteriobójcze chroniące oko przed drobnoustrojami oraz substancje, które przytwierdzają łzy do powierzchni gałki ocznej.

Gdy mrugamy, przedostają się na gałkę oczną (przeciętnie bezwiednie zamykamy i otwieramy oczy około 10 razy na minutę). Łzy pozwalają nawilżyć i oczyścić oczy. Tworzą na powierzchni oka film łzowy, który zabezpiecza spojówkę i rogówkę. Po obmyciu oka, spływają przez przewód nosowo-łzowy do nosa. Gdy jest ich jednak za dużo, wypływają poza powieki i spływają po twarzy.

Łzawienie często pojawia się jako reakcja odruchowa – oczy w ten sposób bronią się przed ciałem obcym (np. odrobiną kremu czy kurzu) i próbują o usunąć go za pomocą łez. Nadmierna ilość łez wydostaje się poza powierzchnię powiek i spływa po twarzy.

Podrażnienie rogówki, a nadmierne łzawienie

Silnie unerwiona rogówka reaguje łzawieniem na każde podrażnienie. Niekontrolowane łzy wypływające z oka mogą więc pojawiać się, gdy dojdzie do zapalenia rogówki, brzegów powiek lub spojówek oka. Często do nadmiernego łzawienia dochodzi także wtedy, gdy wewnątrz powieki tworzy się gradówka.
Warto pamiętać, że rogówkę łatwo jest uszkodzić także długim paznokciem – wystarczy lekko ją zadrapać podczas zakładania soczewek kontaktowych czy wykonywania demakijażu oczu. Nawet najmniejsza ranka na oku powoduje bóle i silne łzawienie. Takie uszkodzenie zwykle szybko się goi, ale czasami miejsce to pozostaje delikatniejsze i skłonne do późniejszych podrażnień, dlatego warto skorzystać z pomocy okulisty.

Źle rosnące rzęsy, a nadmierne łzawienie oczu

Wypadająca rzęsa, która przedostaje się do wnętrza oka, powoduje łzawienie. Czasami powodem nadmiernego łzawienia bywa rzęsa rosnąca do wewnątrz, która drażni powierzchnię gałki ocznej. Pomoc uzyskamy w gabinecie okulistycznym, gdzie wykonany zostanie zabieg polegający na usunięciu takiej rzęsy.

Podwinięcie fragmentu powieki, a nadmierne łzawienie

Czasami dochodzi do podwinięcia fragmentu powieki do środka oka. Taka sytuacja ma miejsce, gdy mięsień okrężny kurczy się, a inne mięśnie wiotczeją. Fragment powieki drażni wtedy oko, czego efektem jest nadmierne łzawienie. Pomocy należy poszukać o lekarza okulisty. Stosuje się specjalne plastry, które pozwalają odciągnąć opadającą powiekę na zewnątrz. Zalecane są także sztuczne łzy nawilżające oko. Gdy dojdzie do zakażenia, lekarz przepisuje krople do oczu lub maści z antybiotykiem. Przywrócenie prawidłowego położenia powieki jest możliwe dopiero po wykonaniu zabiegu chirurgicznego.

Zespół suchego oka, a nadmierne łzawienie

Przyczyną nadmiernego łzawienia bywa zespół suchego oka. Stan ten jest spowodowany nieprawidłowym składem łez. Aby prawidłowo nawilżać oczy, łzy muszą tworzyć na ich powierzchni cieniutki film. W tym przypadku nie przylegają one odpowiednio do gałki ocznej i szybko spływają do worka spojówkowego. W ten sposób kanaliki nosowo-łzowe nie nadążają ich odprowadzać, co powoduje przelewanie się łez poza powieki.

Niestety w tym przypadku krople nawilżające do oczu będą niewystarczające, dlatego najlepiej zasięgnąć porady specjalisty. Należy również chronić oczy przed nadmiernym eksponowaniem na silne słońce czy wiatr (przydatne będą dobre okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV) oraz nie przebywać w suchych pomieszczeniach. Warto zainstalować nawilżacz powietrza na grzejnikach oraz unikać długotrwałego przebywania w pomieszczeniach klimatyzowanych.

Niedrożność przewodu nosowo-łzowego, a nadmierne łzawienie

Kolejną przyczyną nadmiernego łzawienia może być niedrożność przewodu nosowo-łzowego, który łączy oczy z nosem. Przy ujściu tego przewodu znajduje się zastawka Hasnera. Gdy kanaliki nosowo-łzowe zostaną zatkane, łzy nie będą prawidłowo odprowadzane, co doprowadzi do ich przelewania się na zewnątrz powiek.

Kanaliki mogą zostać zatkane m.in. przez:

• złogi, torbiele lub polipy,
• przerost tkanek,
• obrzęk.

Gdy podejrzewamy, że przyczyną nadmiernego łzawienia może być właśnie zatkanie przewodów nosowo-łzowych, należy udać się do okulisty, który wykona tzw. płukanie kanalików łzowych. W niektórych przypadkach, niezbędny jest zabieg endoskopowy, który pozwala sztucznie odtworzyć drogę łączącą worek spojówkowy z nosem.

Alergia a nadmierne łzawienie

Bardzo częstą przyczyną nadmiernego łzawienia oczu bywa uczulenie na kurz, sierść zwierząt domowych czy pyłki roślin. Alergeny mogą wywoływać nie tylko katar, ale i reakcję ze strony oczu. Łzy stanowią naturalną barierę ochronną oczu i to one mają wypłukiwać z jego powierzchni zanieczyszczenia. Gdy alergenów jest zbyt dużo, czynniki drażniące przenikną do błony śluzowej. Organizm produkuje wtedy przeciwciała, których zadaniem jest walka z czynnikiem alergennym. Działanie przeciwciał objawia się właśnie nadmiernym łzawieniem (oraz pieczeniem i swędzeniem oczu). Może dojść do sezonowego zapalenia spojówek lub atopowego zapalenia spojówek.

Gdy podejrzewamy, że nadmierne łzawienie może być reakcją alergiczną, należy zgłosić się do specjalisty. Alergolog zaleci testy skórne (np. punktowe, naskórne lub śródskórne) oraz badania krwi. Pomocne byłoby całkowite wyeliminowanie alergenu. Gdy nie jest to możliwe, warto ograniczyć z nim kontakt (np. unikać spacerów, gdy pylą drzewa czy kwiaty, w miarę możliwości nie wietrzyć wtedy domu). Oczy warto przemywać solą fizjologiczną. Osoby, które noszą soczewki kontaktowe, w tym czasie powinny szczególnie zadbać o ich higienę (najlepsze będą soczewki jednodniowe), a w okresach nasilonej alergii całkowicie zrezygnować z noszenia soczewek kontaktowych. Lekarz zapisuje również leki antyalergiczne i krople ograniczające łzawienie.

Choroby tarczycy a wydzielanie łez

Choroby tarczycy mogą mieć wpływ na wydzielanie i jakość łez. Zarówno w niedoczynności, jak i nadczynności dochodzi często do zbyt małego ich wydzielania. Jeżeli mamy zdiagnozowaną chorobę endokrynologiczną, należy wspomnieć o tym okuliście i podzielić się z nim swoimi problemami z suchością lub łzawieniem oczu.