Skutki złego doboru soczewek
Soczewki kontaktowe obecnie dostępne są w wielu sklepach internetowych, co kusi użytkowników do ich zakupu bez wizyty u specjalisty. Warto jednak pamiętać, że szkło kontaktowe musi być dopasowane nie tylko do wady wzroku, ale także krzywizny oka, dlatego technicznego wyboru powinien dokonać okulista lub optometrysta. Wyjaśniamy, jakie są skutki złego doboru soczewek.
Z tego poradnika dowiesz się:
• Jak uniknąć źle dobranych soczewek kontaktowych?
• Jakie są skutki noszenia soczewek o źle dobranej mocy?
• Co nam grozi, gdy będziemy nosić zbyt ciasne soczewki?
• Z jakimi zagrożeniami wiąże się noszenie zbyt luźnych soczewek?
• Jakie są skutki złego dopasowania modułu sztywności soczewek?
Jak uniknąć źle dobranych soczewek?
Szkła kontaktowe muszą zostać idealnie dopasowane do wady wzroku oraz indywidualnych potrzeb. Ważne jest, aby soczewka odpowiednio układała się na oku, gwarantowała prawidłową ruchomość oraz zapewniała szerokie pole i odpowiednią ostrość widzenia. Musi ona również gwarantować komfort podczas codziennego noszenia – prawidłowo dobrane soczewki są niewyczuwalne.
Technicznym doborem pierwszych soczewek kontaktowych powinien zająć się specjalista. Optometrysta lub okulista (posiadający specjalność z tego zakresu) wykona badanie wzroku i na jego podstawie ustali:
• moc soczewki,
• promień krzywizny (BC),
• średnicę soczewki (DIA).
Takie badanie musi obejmować sprawdzenie ostrości wzroku, ustalenie refrakcji oka oraz pomiar krzywizny rogówki. Specjalista ocenia również przedni odcinek oka oraz wydzielanie łez (zespół suchego oka stanowi przeciwwskazanie do noszenia soczewek).
Wykonanie badania i dobór soczewek o właściwych parametrach pozwoli uniknąć zakupu szkieł, które nie będą dopasowane do naszych potrzeb. Podczas wizyty, pacjent powinien przymierzyć soczewkę, co pozwoli dobrać odpowiedni stopień twardości materiału, który zapewni wysoki komfort noszenia.
Jakie są skutki noszenia soczewek o źle dobranej mocy?
Najważniejszym parametrem soczewek (oraz okularów) jest ich moc (określana skrótem PWR lub SPH). Moc musi zostać dopasowana do wady wzroku, ponieważ tylko wtedy soczewki ją skorygują, a nam zapewnią prawidłową ostrość oraz odpowiednie pole widzenia.
Skutkiem noszenia soczewek źle dopasowanych do wady refrakcji najczęściej jest:
• nieprawidłowa ostrość widzenia,
• ból oczu,
• ból głowy,
• nadmierne mruganie,
• łzawienie,
• zapalenie spojówek i brzegów powiek.
U dzieci i młodzieży nieodpowiednia korekcja wady wzroku (źle dobrane soczewki) staje się przyczyną problemów z nauką, utrudnia czytanie i pisanie, prowadzi do zmęczenia oraz rozdrażnienia. Czasami pojawiają się wtedy objawy przypominające dysleksję bądź ADHD (zespół nadpobudliwości ruchowej).
Noszenie soczewek o mocy nieadekwatnej do wady wzroku, wiąże się z niekorygowaniem refrakcji. Nieleczone wady pogłębiają się i mogą doprowadzić do trwałych zaburzeń wzroku.
Warto również wspomnieć, że dobór soczewek na podstawie mocy okularów nie jest najlepszym pomysłem. Wprawdzie istnieją specjalne przelicznik dla osób z krótkowzrocznością i nadwzrocznością, ale najbezpieczniejszy jest wybór szkieł przez specjalistę, który wskaże odpowiednie parametry (na podstawie przeprowadzanego badania).
Co nam grozi, gdy będziemy nosić zbyt ciasne soczewki?
Soczewki muszą nie tylko mieć odpowiednią moc, ale także właściwą średnicę (mierzy się ją w milimetrach i określa skrótem DIA. Częstym błędem bywa dobranie zbyt ciasnych soczewek. Za ciasne szkła kontaktowe nie poruszają się prawidłowo wraz z okiem (ruchomość podczas mrugania spada poniżej 0,2 mm, a podczas patrzenia w górę i bok poniżej 0,25 mm). Takie soczewki nie są odpowiednio wycentrowane, powoli powracają na miejsce w tzw. teście push-up.
Warto wiedzieć, że ciasna soczewka początkowo może zapewniać komfort, ale szybko zaczyna on spadać (wielu użytkowników skarży się wtedy na ból i kłucie oczu). Materiał zbyt mocno przylega do przedniej części oka, co powoduje ucisk na rogówkę oraz utrudnia wymianę filtra łzowego. W efekcie złuszczone komórki nabłonka nie wydostają się spod rogówki, oko ulega niedotlenieniu, a na rogówce pojawia się obrzęk. Gdy przez dłuższy czas będziemy nosić takie soczewki, naczynka krwionośne mogą zacząć wrastać od rąbka rogówki w stronę centrum. Dochodzi wtedy do neowaskularyzacji, która jest procesem nieodwracalnym (podobny skutek może powstać, gdy wybierzemy soczewki o zbyt niskim współczynniku przenikania tlenu).
Skutkiem noszenia zbyt ciasnych soczewek kontaktowych bywa również podrażnienie spojówki lub naczyń rąbka oraz pojawienie się bolesnego pierścienia ucisku na spojówce (określane jako wgłębienie twardówkowe).
Z jakimi zagrożeniami wiąże się noszenie zbyt luźnych soczewek?
Noszenie zbyt luźnych soczewek powoduje dyskomfort i może doprowadzić nawet do wielkobrodawkowego zapalenia spojówek. Powieki są wtedy podrażnione, krawędzie szkła mogą zacząć się odkształcać, a jakość widzenia nie jest odpowiednia (ostrość wzroku zmienia się w zależności od położenia w jakim, w danym momencie, znajduje się soczewka). Zbyt luźne soczewki powodują słabą centrację, nadmiernie przesuwają się podczas mrugania (o ponad 0,75 mm) i przy ruchach oczu w górę lub bok (nawet o ponad 1,5 mm).
Skutki złego dopasowania modułu sztywności soczewek
Podczas doboru soczewek, należy pamiętać również o tzw. module sztywności. Jest to dodatkowy parametr, który określa zdolność materiału do prawidłowego układania się na rogówce oraz odkształcania. Gdy soczewka ma wysoki moduł sztywności, jest mało elastyczna, co obniża komfort jej noszenia. Dodatkowo istnieje wtedy ryzyko, że jej krawędzie będą podwijać się na oku.
Noszenie soczewek o zbyt wysokiej sztywności może zwiększyć ryzyko:
• górnego, rąbkowego lub łukowatego uszkodzenia nabłonka (SEAL),
• brodawkowatego zapalenia spojówek (CLPC).
Zbyt sztywna soczewka jest mocniej ruchoma, dlatego trudno osiągnąć jej prawidłową centrację. Za elastyczna nie zapewni zaś stabilnego obrazu. Z tego powodu bardzo ważne są przymiarki soczewek wykonanych z różnych materiałów i dobór najwygodniejszego rozwiązania (wspólnie ze specjalistą).
