Rodzaje najczęstszych wad wzroku

Do poradni i gabinetów okulistycznych zgłasza się coraz więcej pacjentów z wadami wzroku. Eksperci alarmują, że z roku na rok przybywa osób cierpiących na krótkowzroczność oraz inne nieprawidłowości zaburzające widzenie. Poznaj najczęstsze wady wzroku i dowiedz się, jak obecnie się je koryguje.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest wada wzroku?

• Co to jest krótkowzroczność?

• Co to jest dalekowzroczność?

• Co to jest prezbiopia?

• Co to jest astygmatyzm?

Co to jest wada wzroku?

Wada wzroku (z łac. vitium visus) polega na niezdolności oka do wytwarzania prawidłowego obrazu na plamce żółtej lub w centralnej części siatkówki. Najczęściej występującymi wadami wzroku jest krótkowzroczność (miopia) i dalekowzroczność (hiperopia). Z wiekiem może dojść do stwardnienia soczewki oka – wada tak jest określana mianem prezbiopii lub starczowzroczności. Zmiany krzywizn rogówki prowadzą do występowania nieprawidłowo zogniskowanego obrazu, czyli astygmatyzmu. Często występującą wadą wzroku jest również zez oraz daltonizm.

Wady wzroku koryguje się za pomocą odpowiednio dobranych okularów, soczewek kontaktowych lub zabiegów laserowych. Rezygnacja z korekcji prowadzi do złego widzenia oraz może powodować inne dolegliwości (zmęczenie oczu, bóle głowy).

Co to jest krótkowzroczność?

Krótkowzroczność jest najczęściej występującą wadą wzroku. Powstaje ona, gdy promienie światła przechodzą przez soczewkę oka, ale nie zbiegają się na siatkówce, ale przed nią. W efekcie dochodzi do utraty ostrości obrazu.

Podstawowym objawem krótkowzroczności jest pogorszenie widzenia przedmiotów znajdujących się daleko  (obraz staje się zamazany i niewyraźny). Gdy wada się pogłębia, odległość wyraźnego widzenia się zmniejsza. Krótkowzroczności może towarzyszyć zmęczenie oczu i bóle głowy.

Krótkowzroczność bywa dziedziczna, ale często u jej podłoża stoją nieprawidłowe nawyki. Przez specjalistów często bywa nazywana chorobą cywilizacyjną, ponieważ w ostatnich latach notuje się coraz więcej przypadków krótkowzroczności u dzieci i dorosłych. Ryzyko pojawienia się wady wzrasta, gdy nadmiernie przeciążymy gałki oczne podczas czytania, pisania i pracy przy komputerze z bliska.

Krótkowzroczność dzieli się na:

• niską – nie przekracza -3,0 D,
• średnią – od -3,0 do -6,0 D,
• wysoką – powyżej -6,0 D.

Krótkowzroczność koryguje się za pomocą okularów lub soczewek sferycznych o mocy dopasowanej do wady wzroku. Są to szkła rozpraszające (wklęsłe), które mają moc o wartości ujemnej i poprawiają widzenie przedmiotów znajdujących się daleko. W okulistyce stosuje się również korekcję laserową oraz ortokorekcję.

Co to jest dalekowzroczność?

Dalekowzroczność (zwana również nadwzrocznością) to jedna z wad sferycznych (związanych z załamywaniem światła w układzie optycznym). Jest ona drugą (po krótkowzroczności) najczęściej występującą wadą wzroku. Dochodzi do niej, gdy układ wzrokowy ma za małą moc w stosunku do długości gałki ocznej Soczewka nieprawidłowo załamuje promienie światła, które zaczynają się skupiać nie na siatkówce, ale za nią.

W efekcie osoby z tą wadą widzą dobrze z daleka, a obraz z bliska staje się zamazany i niewyraźny. Z czasem osoby dalekowzroczne mogą mieć problem z widzeniem zarówno z bliska, jak i z daleka. U dalekowidzów mogą pojawić się bóle głowy, zez zbieżny czy bóle gałek ocznych. Czasami dochodzi również do podwójnego widzenia.

Dalekowzroczność dzieli się na:

• niską – nie przekracza +2,0 D,
• umiarkowaną – od +2,0 do +5,0 D,
• ciężką (wysoką) – powyżej +5D.

Nadwzroczność koryguje się za pomocą wypukłych soczewek skupiających. Pacjenci mogą nosić okulary plusowe lub soczewki kontaktowe. Dla osób z dalekowzrocznością przeznaczone są soczewki sferyczne o mocy dopasowanej do wady wzroku. Soczewki skupiają światło i przemieszczają punkt jego skupienia na siatkówkę. Obecnie stosuje się także laserową korekcję wady. Celem operacji laserowych jest zmodyfikowanie kształtów rogówki.

Co to jest prezbiopia?

Prezbiopia (starczowzroczność) nie jest typową wadą wzroku, ale przypadłością, która dotyka osoby starsze (dochodzi do tzw. zmian starczych oka). Pierwsze symptomy pojawiają się już u osób w wieku 40-45 lat. Wraz z upływem lat soczewka oka traci swoją elastyczność oraz zdolność akomodacji, a mięśnie rzęskowe “trzymające” soczewkę są coraz słabsze. Powoduje to zaburzenia widzenia obiektów. Podstawowym objawem jest konieczność odsuwania od oczu tekstów drukowanych (np. książek czy gazet) w celu ich przeczytania. Kontury liter zaczynają się rozmazywać. Oko przestaje prawidłowo dostosowywać widzenie do różnych odległości – traci zdolność prawidłowej akomodacji. Proces ten pogłębia się do około 70. roku życia.

Prezbiopię należy korygować poprzez noszenie specjalnych okularów lub soczewek progresywnych. Osoby, które wcześniej miały zdiagnozowaną inną wadę wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność) nie muszą nosić oddzielnych okularów do czytania. W ich przypadku sprawdzą się okulary dwuogniskowe lub soczewki progresywne o odpowiedniej mocy optycznej (dopasowanej do stopnia wady). Obecnie stosuje się również laserową korekcję wzroku.

Co to jest astygmatyzm?

Astygmatyzm (niezborność) to wada wzroku, która nie wynika z zaburzeń w pracy soczewki, ale z niesymetrycznej budowy rogówki (astygmatyzm rogówkowy). Nieprawidłowe krzywizny sprawiają, że wiązka światła wpadającą do oka załamuje się, a następnie skupia w dwóch różnych punktach. To sprawia, że obraz staje się niewyraźny. U osób z astygmatyzmem rogówka nie ma kształtu idealnej kuli, ale przypomina piłkę do rugby. U około 2% osób występuje tzw. astygmatyzm soczewkowy, który jest wynikiem wrodzonych wad w kształcie soczewki.

Objawem astygmatyzmu jest zamglone widzenie przedmiotów znajdujących się blisko i daleko. Niektóre linie widoczne są jako podwójne, nieostre, a prostopadłe do nich widoczne są dobrze. Mogą pojawić się również czołowe bóle głowy, mrużenie oczu oraz przekrzywianie głowy w celu lepszego widzenia. Osoby z tą wadą często mrugają, ponieważ w ten sposób starają się uzyskać wyraźniejszy obraz.

Astygmatyzm koryguje się za pomocą okularów cylindrycznych lub soczewek torycznych. Można go leczyć również za pomocą zabiegów laserowych (w przypadku niezborności rogówkowej).