Co to jest syndrom widzenia komputerowego?
Komputery stały się prawdziwą rewolucją i obecnie większość z nas nie wyobraża sobie, że mogłoby ich nie być. Z ich wykorzystaniem pracujemy, spędzamy czas wolny i kontaktujemy się ze znajomymi. Jednak wydłużenie czasu spędzanego przy monitorze powoduje pojawienie się nieprzyjemnych dolegliwości ze strony wzroku, z którymi nie było problemu, gdy pracowaliśmy z tekstem drukowanym. Zespół tych objawów został określony jako syndrom widzenia komputerowego (CVS – Computer Vision Syndrome).
Z tego artykułu dowiesz się:
• Czym jest syndrom widzenia komputerowego?
• Jakie są przyczyny CVS?
• Jakie są objawy syndromu widzenia komputerowego?
• Jak uniknąć syndromu widzenia komputerowego?
Czym jest syndrom widzenia komputerowego?
Syndrom widzenia komputerowego to zespół dolegliwości narządu wzroku, które zdiagnozowano i nazwano pod koniec XX wieku. W 1994 roku The American Academy of Ophthalmology opisało definicję CVS. Według definicji jest to: „zespół problemów oczu i widzenia, które są związane z pracą do bliży i są odczuwalne podczas korzystania z monitora oraz wykonywania czynności powiązanych”. W polskich normach praca przy komputerze kwalifikowana jest jako uciążliwa, a nie szkodliwa, a CVS opisywane jest jako zmęczenie (a nie choroba).
Jakie są przyczyny CVS?
Obraz wyświetlany na komputerze różni się od tradycyjnego druku. Tworzy go tysiące subpikseli (małych „kropeczek”). Najczęściej mają one kolor niebieski, zielony i czerwony (ekrany najnowszej generacji wykorzystują również białe subpiksele). Wiele subpikseli tworzy 1 piksel, który jest widziany przez oko ludzkie. Granice pomiędzy literami na ekranie są mniej ostre niż przy tekście drukowanym. Gdy ustawiamy niższą rozdzielczość ekranu, ostrość obrazu spada, a do odczytania tekstu potrzebujemy większego wysiłku wzroku.
Warto także wiedzieć, że obraz na monitorze jest cyklicznie odświeżany. Im mniej jest tych odświeżeń na minutę, tym obraz ma większą tendencję do drżenia. To powoduje ból głowy, przemęczenie oczu i ich podrażnienie. Ciemny tekst na jasnym tle jest najmniej męczący dla oka ludzkiego. Gdy zastosujemy jasny tekst na ciemnym tle, jego odczyt bardzo szybko zmęczy nasze oczy.
Sama praca przy monitorze nie powinna doprowadzić do syndromu widzenia komputerowego. Nieprzyjemne objawy są wynikiem nieprzestrzegania zasad właściwej higieny wzroku.
Do przyczyn CVS należą m.in.:
• nieodpowiednie oświetlenie pomieszczenia,
• zbyt bliska odległość oczu od monitora,
• refleksy słoneczne padające wprost na ekran komputera,
• zły kąt nachylenia głowy w czasie pracy,
• zła pozycja ułożenia ciała podczas pracy,
• brak przerw w pracy,
• wady wzroku (osoby noszące soczewki kontaktowe są szczególnie narażone na CVS, ponieważ ich oczy szybciej wysychają).
Jakie są objawy syndromu widzenia komputerowego?
Objawy CVS dzieli się na 3 podstawowe grupy:
• związane z powierzchnią oka,
• pozaoczne,
• zaburzenia akomodacji i konwergencji.
Podstawowe objawy CVS przypominają symptomy zespołu suchego oka. Są one wynikiem przesuszenia rogówki, do którego dochodzi przede wszystkim z powodu zmniejszenia częstotliwości mrugania (im mniejsza czcionka, tym rzadziej mrugamy) i zwiększenia szpary powiekowej. Najczęściej pojawiają się:
• uczucie piasku pod powiekami,
• nadmierne łzawienie oczu,
• pieczenie oczu,
• ból oczu,
• przekrwienie spojówek,
• nietolerancja soczewek kontaktowych.
Syndromowi widzenia komputerowego towarzyszą również objawy pozaoczne:
• ból głowy,
• ból karku i barków,
• ból pleców.
Nieergonomiczne ustawienia miejsca pracy powodują przybieranie niewygodnej pozycji potrzebnej do zapewnienia wysokiej jakości obrazu na siatkówce oczu. To powoduje bóle kręgosłupa i karku. Ból głowy najczęściej pojawia się u osób z niewielką wadą wzroku, która nie została zdiagnozowana (np. upośledzenie widzenia obuocznego, niedomagająca akomodacja).
Jak uniknąć syndromu widzenia komputerowego?
Sama praca na monitorze komputera nie oznacza jeszcze, że dotknie nas syndrom widzenia komputerowego. Dolegliwości CVS pojawiają się w wyniku nieprawidłowej higieny pracy, która źle wpływa na wzrok. W natłoku codziennych obowiązków nie można zapominać o komforcie, który sprawi, że nasze oczy będą zdrowe i szybko nie pojawi się ich zmęczenie.
Należy przede wszystkim pamiętać o mruganiu. Długotrwałe wpatrywanie się w monitor sprawia, że mniej mrugamy, a mruganie jest naturalnym sposobem nawilżania oczu. Orężem w walce z CVS są dobrej jakości krople nawilżające do oczu. Sztuczne łzy można kupić bez recepty. Regularne nawilżanie oczu zapobiegnie przesuszeniu ich powierzchni i pojawieniu się nieprzyjemnych dolegliwości suchego oka.
Podczas dłuższej pracy przy komputerze należy zmieniać punkt widzenia (pozycję patrzenia). Wystarczy co kilka minut spojrzeć w bok, przed siebie lub na biurko. W ten sposób nasz wzrok odpocznie od sztucznego obrazu na ekranie.
Gdy regularnie stosujemy krople na bazie kwasu hialuronowego, a problem z oczami dalej pozostaje, warto umówić się na wizytę do okulisty. Może się okazać, że nasze oczy nie wydzielają odpowiedniej ilości łez lub ich skład nie jest właściwy. Do badania filmu łzowego lekarze wykorzystują specjalne paseczki z milimetrową podziałką (test Schirmera). Paseczki zakłada się pod dolną powiekę, po kilku minutach lekarz je zdejmuje i odczytuje wynik. Gdy test wskaże poniżej 15 mm łez, oznacza to, że Pacjent ma problem z suchym okiem.
